«Συνομίλησε» με την ψυχή του λαού

Γρηγοριάδης Κώστας

Εκατό χρόνια συμπληρώθηκαν πριν λίγες μέρες από τις 3 Ιανουαρίου του 1911 οπότε άφησε την τελευταία του πνοή ένας «ογκόλιθος» της νεοελληνικής λογοτεχνίας: Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Ανεξάρτητα από το ποιος επιλέγει τι να μελετήσει, να θυμηθεί ή να προτάξει σήμερα, έναν αιώνα μετά, από το έργο αυτού του εκρηκτικού πνεύματος, παραμένει αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο Παπαδιαμάντης μιλούσε για την - και στην - ψυχή του λαού, για τα πάθη και τους πόθους του, τα οποία ο ίδιος είχε βιώσει από την πρώτη στιγμή που αντίκρισε τον κόσμο. Και το έκανε όχι «φολκλορικά», αλλά ουσιαστικά, αφού δεν έμεινε μόνο στη μαστοριά του λόγου, αλλά χρησιμοποίησε αυτή την ικανότητα για να ξεσκεπάσει και να καταγγείλει τους πλουτοκράτες του καιρού του. Γι' αυτό και ο Παπαδιαμάντης είναι κλασικός, επειδή τα νοήματά του είναι διαχρονικά. Ισως γι' αυτό σήμερα να «ξεχνιούνται» όλες οι διαστάσεις του έργου του